.صبح (فلق) آن روشنایی است که پیش از طلوع آفتاب پیدا می‌شود. شفق آن روشنایی است که بعد از غروب آفتاب در جانب مغرب باقی ماند. صبح و شفق به شکل، مشابه‌اند و به وضع، مقابل چه در اول پیدایش صبح روشنایی طولانی و به انتهای ضعف است و آن را «صبح کاذب» می‌گویند، بعد از آن روشنایی بر افق پهن می‌شود و آن را «صبح صادق» می‌گویند. روشنایی مزبور بعد از آن به سرخی می‌گراید تا وقتی که آفتاب طلوع کند و شفق به عکس است یعنی بعد از غروب آفتاب در افق سرخی ظاهر می‌شود بعد از بین می‌رود و پس از آن سفیدی در صحنه‌ی افق پهن می‌گردد و سرانجام یک خط سفید باریک طولانی (چون صبح کاذب) می‌گردد تا آن گاه که به کلی نابود گردد