شَطرَنج بازي دو نفره‌اي است که بر روي يک صفحه با ?? خانه (?? خانه سياه و ?? خانه سفيد) به وسيله ?? مهره (?? مهره سفيد و ?? مهره سياه) انجام مي‌شود. برخي شطرنج را يک سرگرمي مي‌دانند و عدّه‌اي ديگر آن را يک ورزش رزمي ذهني محسوب مي‌کنند. موفقيت در اين ورزش بيش از هر چيز به توان تحليل و فهم انتزاعي ذهن وابسته‌است. واژه «شطرنج» تلفظ فارسي «چاتورانگا» است، کلمه‌اي که در زبان سانسکريت براي نام گذاري اين بازي به کار برده مي‌شود، هند جايي‌ست که معمولاً از آن به عنوان نخستين زادگاه اين بازي ياد مي‌شود. اگر چه بازيهاي مشابهي در کره، چين، ژاپن و تايلند رواج داشته، اما شطرنج امروزي به اين بازي هندي برمي گردد که در دوره ساسانيان وارد ايران شده و آنگاه در کشورهاي اسلامي، اروپا و روسيه تکامل پيدا کرده‌است.