تجسم نمادين شمسه (خورشيد) جايگاه مهمي در هنر ايراني به خود اختصاص داده است و در دوران متمادي مورد توجه قرار گرفته است و داراي نمادهاي فراواني است ، چون الوهيت و مفهوم کثرت در وحدت و وحدت در کثرت ...شمسه در طراحي سنتي به صورت بسيار قرينه که درآن قسمتي از آن 4با ر،8 بار و... تکرار مي شود و درآن قرينگي و تکرار زيبايي خاصي دارد و در مرکز آن فضايي خالي قرار ميگيرد. در آن شرفه هاي ريز ودرشت تداعي کننده اشعه هاي خورشيد است. از زيباترين و شکيل ترين و ايستا ترين نقوش سنتي و اصيل است. در تذهيب ،نقش قالي، فرش، کاشي، گچبري، منبت، تزئين ظروف ... استفاده مي شود. شمسه اي با فرم دايره متشکل از بندهاي اسليمي و ختايي که بندهاي ختايي در فضاهاي باز شمسه نيز آمده اند.